Edebiyat Bilimi Ve Sanatı İle Dilbilim Ü ...

Doğanın yaptığı kimi şeyleri hiçbir sanatçı yapamaz; seyretmeye veya dinlemeye doyum olmaz. Öyle şeyler yapıyor ki, insanın hayran olması işten değil. Kimi zaman simetrik, kimi zaman iç içe geçmiş, "karışık" ama belli bir disiplin rotası ile yapılmış şeyler karşısında bu hayranlığımızı genel olarak şaşkınlıkla harmanlanmış bir gülümseyişle dışa vururuz fakat buna "sanat" diyemeyiz; çünkü sanat, sosyal bilinçli insan faaliyetinin gerçeklikleri artistik imajlar halinde yansıtması ve doğayı estetik olarak kavrama ve aktarma formudur. Durum böyle olunca, doğada da bilinç olmadığı için ne kadar güzel şeyler yaparsa yapsın, sanat diyemeyiz.

Varsa da, en azından, biz insanlar gibi bir bilince sahip değil.

Bunun dışında sanat dediğimiz kavram, "mutlak ruh / tanrı", "tanrısal ilham", "tümel irade" gibi kavramları kapı dışarı ettiği gibi, sanatçının bilinçaltının veya "duygularının" bir ürünü olduğu iddiasını da sanat diyemeyiz! Bundan dolayı yukarıdaki tanımlamaya bağlı olarak yapılan sanat eserlerinin güzelliklerini ortaya çıkarmak / anlamak / görmek için BİÇİM, BİÇİMLENEN İÇERİK ve İŞLEV'in birbirine uyumluluğu ve oranlarına dikkat etmek gerekmektedir.

Yani:

1) Yaptığımız ürünün BİÇİM'i nasıl olacak;
2) Hangi içeriği bu Biçim içinde BİÇİMLENDİRECEĞİZ;
3) Bunun İŞLEV'i nasıl olacak?

Sanat kavramı, normalde adına "Kültür" dediğimiz kavramın iki sacayağından biri olan "Manevi Kültür" alanındadır, ancak sanatsal olarak üretilen kullanım eşyaları, "Maddi Kültür" alanına girer. "Kültür" kavramı ayrıca irdelenmesi gereken bir kavram olduğundan burayı geçerek devam ediyorum: Dil kökenli tüm sanat eserlerinin en belirgin ortak özelliklerinden biri, o eserin üretildiği dönemin özgünlüklerini yansıtmasıdır. Böylece, o esere bakarak döneme ilişkin birçok veriye ulaşabilmekteyiz, ve görüldüğü üzere karşımıza Tarih, Arkeoloji gibi bilimler çıkmaktadır ve Tarih bilimiyle ilintili tüm bilimler, Edebiyat Bilimi için temel oluşturan bilimlerdendir; çünkü, bir ulusun veya bir halkın A'dan Z'ye tüm yaşam biçimlerini ve süreçlerini irdeleyen tarihsel bilgiler, Edebiyat Bilimi'ne (en azından) kronolojik veriler sunar.

03 Aralık 2014