Düğün 9-Kına Şiiri - İbrahim Çelikli

o ikindiden sonra
kız anası, varsa teyze hala
uzak-yakın akraba
sözü dinlenir bir-kaç kişi daha

önce kızın saçları kınalanır
sonra öğütler sıralanır
“-bu bir nalet halkasıdır”
“-bundan sonura, anan-boban
eşin-dostun, her şeyin gocan”
“-boyuna göre bulusun emme
huyuna göre bulamassın”
“-gocan uzunusa topuklu gey
sen uzunusan boynunu ey”

bundan sonura boba evi değil, goca evi
“-biz” deye onnara deycen gayri”
aralı gel datlı ol, olur-olmazda anana gelme
kayfaya çıkan bobanın, gardaşıyın,
takkasını önlerine eğdirme”

“-bundan sonura evin ayrı, yolun ayrı
ana-gız değil gonşu olalım gayrı”
“-sık geleninen sovanaşı dıkımlanır
seyrek gelen baldan datlıdır”

“-her öyün gelen bulgur aşı yer
bayramdan bayrama geleni baklava bekler”

“-vardığın yer körüse,
sen de gözüyün birini gapa”
……
“-kimseyi günüleme,
ona buna fit verme ”
….
“-daş daşı,
ilaf daşıma”
.
“-gol gırılır yen içinde”
der kızın anası, öğütlerini sıralar ard-arda

****
“-anan gocayın anası,
boban gocayın bobası
gocanına kakışma
kirli-paslı el içine çıkarma
yüzümü gara çıkarma
söğerken “anasının gızı” dedirme
öğerken “anasının gızı”
desinler sana”

“-gol gırılır, yen içinde galır
her şey dört duvar içinde galır
kocan senin ardaşın
sen de onun sırdaşısın
kocayın sırrını ele verme
dışardan duyduğunu eve getirme

seni alakadar etmeyen bi şeyi
hele hele gonu-gonşun zarar görce (i) se
gördüysen de “görmedim”,
duyduysanda, “duymadım”
biliyosanda “bilmeyon” de

açık bulduysan bişiy ört üsdüne
ayıp gördüysen gapa
lafı uzadıp sündürme
meremeti elden burakma
meremet etmeyen
meremet görmez unutma”

“-anandan evel ahıra girme
gocandan, böyüğünden evel aşa sunma
gıtlıkdan çıkmış gibi yeme
dulgarı çocuğu ğibi önüne çekme
kendi önünden ye
başkasının batmasına seğirtme

sofrada geriye galma
amma Allah ne verdiyse
yeyip gurutma
bu öyünün sonrasıda var unutma
elden gelcek deye güvenme
elden geleninen öyün olmaz
olsa da garnın doymaz”
“-hadi ğızım başın bunar,
ayakların göl ossun”
bu arada yaddan yabandan gelenler,
misafir oldukları evler,
kadınlar, gelinlik kızlar
kız evinde toplaşmaya başlarlar

bir tatafta “yarenlik”ler, konuşmalar
bir tarafta oyunlar, kıpırdanmalar
erkek kılığına girip,
kız kaçırmalar
envayı türlü “oyun çıkarma”lar
kızların kimi koşa koşa gider
kimi çığırır
anasına sarılır
“ana beni gurda-guşa yem etme”
çığrışlar-bağrışlar
panikler-kaçışlar
gülüşler
gülüşler

günülemek: haset, kıskançlık, çekememezlik
fit vermek/kov: kışkırtma, dedi-kodu, birini başkasına kışkırtma
diklenme, terslenmek, karşılık verme
ardaş: birbirlerinin ayıplarını bilip, birbirlerini ayıplarıyla kabul edip, bunu başkalarına sezdirmeyen, ayıp olarak ta görmeyenler
merhamet