Doğa ve insan (1) Şiiri - Süleyman Zaman

Her şeyi düşündüm canlı
Anlamaya çalışıyordum olup biteni.
Gözlemliyordum çevremi.
Sonbaharda ölüyordu bitkiler;
Cansızlaşıyordu her şey sanki.
Dökülüyordu yapraklar;
Kopuyordu dalından olgunlaşmış meyveler;
Yuvalarına çekiliyordu; börkü böcekler; karıncalar.
Değişiyordu hava ve farklılaşıyordu gece ve gündüz.
Alabildiğine dolaşıyordu bulutlar gökyüzünde.
Yani duruyordu yaşam sanki son yazda.
Oysa doğuyordu ilkyazda yeniden bitkiler;
Çıkıyorlardı yeryüzüne her bir çeşit canlı;
Uçuşuyordu gökyüzünde kuşlar;
Yemyeşil oluyordu her yan;
Rengarenk çiçekler doluyordu toprak;
Yani canlanıyordu doğa.
Böyleydi her şey dünyada.
Doğan ölüyor; ölen doğuyordu yeniden.
Yok olmuyor o zaman hiçbir şey;
Canlıydı demek ki her şey.
Uyandırdı imgemde doğa bunları.
Animizm dedik adına bunun.
Çözemedik sırlarını kısa sürede.
Sonra tanrılaştırdık kimilerini.
Ellerimizle oluşturduk, heykellerini tanrılarımızın.
Ama anlaştık;
Yan yana, diz dize; uygun yaşadık onlarla.
Onlar bizi, biz onları anlıyorduk her seferinde.
Sonra topluluklar oluşturduk yaşamın her alanında.
Klan dedik; boy dedik; aşiret dedik bunlara.
Ve hepsinin birer tanrıları oldu sonrasında.
Totem dedik adlarına.
Kimi insanlar koydular kendilerini tanrılarının yerine;
Kam dedik, şaman dedik;
Ra dedik (güneş tanrısına): Mısır ‘da;
Tammuz dedik (bitki tanrısına) Sümer’lerde;
Tanrıların büyük anasına Kybele dedik Anadolu’da;
Ve binlerce;
Ve milyonarca
Tanrı yarattık yeryüzünde.
Ama doğaldı bunlar.
Uyduruyorduk yaşamımıza; anlıyordu onlar bizi; biz onları.
Ancak bozuldu anlaşmamız Semavi dinlerce.
Tek tanrılı dinlerdi bunlar.
Bizden çok uzaklarda idi.
Güçlü ve korkutan;
Doğanın üzerinde ve her şeyin belirleyicisi imge tanrıydı bu.
Bizim dışımızda; o karar veriyor her şeyimize;
O belirliyor davranışlarımızı.
Ödüllendiriyor; cezalandırıyor; korkutuyor;
Koparıyor bizi doğadan.
Hey insanoğlu;
Bu tutsaklığımız bizim.
Unutma;
Doğaya uygun yaşamak;
Doğayı çözümlemek;
Onunla dost olmak;
Kurtaracaktır bizi.
O verir bize; ışığı, nimeti;
O verir bize yağmuru, suyu;
O verir bize bitkiyi, enerjiyi.
O var eder depremi, seli.
Bu gerçeği bil.
Evrenin kendisisin
Kendine dön.

Süleyman Zaman
02.12.2001