Deli Adil / Köyde Kadın Olmak - Kuma

hepsinden möhümü;
gayınna dırdırı-çenesi
gayınboba gökgörmedikliği
goca güç yetmezliği
gücü garıya yeter döğerken öldürü
çoluk-çocuk hadi kendinden bari
emme hep garı gabahatli

otursa suç, galksa suç,
yok olmadı gözüyün üsdünde gaşın varıdı
süt dığanı daşdı,
harmanda beygir gaştı
sap kağnısı aşdı
öküz harmana sıştı
suşlu ğarı

tarla mı daşlı,
böğet mi daşdı,
yolak mı yarıldı,
boban mı darıldı
desdi mi ğırıldı
suşlusu garı

gonşunun ğızı mı gaşdı
gelinin bobasının evine mi getdi,
görümcesinin dirliği mi bitti
birinin evi mi yarıldı
kimbilir neytdi zavallı
emme sana ğöre ğarın kaba(ha) tı,

ya(ğ) mır yağmaz,
ekin bitmez
geçi-goyun süt vermez
çocun a(ğ) zı durmaz
anayın-bobayın yüzü gülmez
sana göre vardır bi barnağı
gabahatlı gene garı

yetmeeez
bi de “üsdüne gül koklama”ya gakarsın
olmadı guma dutarsın
öküz teki yerine boyunduruğa goşarsın
saban sürmez-öküz çekmez
daşlı tarlayı çapaladıtdırısın
işe-gayıda,
hayvan-haşata,
bişene-daşana
çoluk-çocuğa,
suya asvaba
bakmakdan mecali mi galı ğarının
canın oynaş isder
yetmez bi de seninen oynaşsın
oynaşacak hal mı galı
galsa bile ne keyf alı
keyf almadı mı
gene garı gabahatlı

diz çök bakayın anacıma
bal yapmaz arı vızıltısı ğeliyo gula(ğı) ma
ne deyodum
“-sen! hep böyle, teken zortlayıp durcak
sanıyon de(ğil) mi o(ğ) lum
hiş bi dağ göründüğü gibi değildir,
görünen dağın görünmeyen ardı vardır

garı hasdalansa anasının evine yollarsın,
olmadı boşamaya gakarsın,
telak-ı selasiye ile üş defa
“boş ol” dedin mi tamam
nere ğeder o yaşdakı garı çocuklarıyna
olmadı mı guma getir bi de
yama yama üsdüne,
neydivisin garı
erkek görcek halı galı mı
yaslanacak dalı varmı
yoğusa da garının gabahatı

onu deyodum
…….

doğurur vay “-neye ğız doğurdun” dersin
oğlan doğurur, bobasının adını go(y) mak bile
yasakdır neyeyse
erkek adama garı tarafının adı yakışır mı
bobayın adını goysanda
iki ğün sonura
erkekliği kendinden bilisin
garı zolda sıfır galı
o da onun gabahatı

bayramdan-bayrama bile
anasını-bobasının evine değil,
mezerine bile gedmesine izin vermezsin
garnından sıpayı, sırtından zopayı eğsmezsin
“-yau çok çocuk yapma” mı dedi biri
“-valla üsdüne çekedimi atsam hamile galıyo” dersin
suçu gene garıya yüklersin
öyle ya
hamile galmak da garının gabahartı
kendi hamile galabilseydi
senin gahrını çekermiydi
çektiği uçu da,
çekmediği uçun da
garı gabahatlı

yama üsdüne yama
emme unutma
yeni ğarı
yeni babış gibi aya(ğı) nı vuru(r)
genci
gözeli
emme ille de zenginniği
keymeğ isder! ! !
gezmeğ isder!
ilk garı birikdirmeye ğelir
ikincisi yemeye-dağıtmaya
bobasında
ilk gocasında görmediğini
görmeye geli senin gagapıya
emme de canı datlı
esgisinden gıymatlı
nayetinde adı garı
senin çocuklarını attırıvırı
kendinikinneri gucana alı
garnında davşıdı da
canı mı yanı(r)
yeni ğarı

esgi gocasından gencini
zenginini
isdemeyceğse
sana neye gelsin ki
yeni garı
her şeyin yenisini arar
sözüm mencilisden dışarı
ağaç yapra(ğı) ynan hışılar
at sahabına göre kişner
başa ğeli ummadığın işler”
boş ver yeni ğarıyı

“-emme etdin Adil Emmi”
“-senin ki de olmadı hinci”
“-bize bireş fazla yüklenmedin mi? ”
“-Alla(h’ı) n aşgına
size ğöre öyle deği(l) mi
ğarı mı köle mi
belli deği
garı gabahatlı
adamlar gabahatsız….
ulen garılar olmasa
aşlıkdan sırıncırdınız
kirden pasakdan
yanınıza varılmazdı
demek garı gabahatlı
size göre de,
kölgenizde
yan gelip yatıyo sultannar gibi deği mi? hıı!
öyledir, öyledir

had(i) .ikdir