Değişim, gelişim Şiiri - Mehmet Çoban

Yaş altmış
Ömürden ne kalmış
Geride neler yaşanmış

Hesapsız kitapsız yaşamım olmasın
Hesaplaşayım kitaplaşayım istiyorum
Bu düşünce ile başıma gelmedik kalmadı
Zira ilkeler, yasalar, insanlar ile hesaplaşma yapılamadı
Bir sürü yalan dolanla hayat yaşandı
Çıplak krallar ortalıkta dolaştı, çıplak sayılmadı
Hemen herkes bir yerde yalan olduğunu biliyordu
İşini bilen kaptan, yolunu bilen atı alandı
Sorsan nerede rüşvet var, nerede irtikâp bilmeyen yok
Nerede üçkâğıtçılık, dolancılık, sahtekârlık çok
Bilmeyen var mı? Bilip de içinden gülmeyen var mı?
Peki, söyleyen nerede, itiraz eden nerede?
Bir siyaset var orta yerde
Seninki kötü, benimki iyi
Ye yiyebilirsen bu naneyi
Figüranlar boylu poslu
Hemen herkes çıkarıyla dostlu

Hesaplaşmak duyguları, düşünceleri içindeyken
Gelişmek, değişmek kavramları geçti içimden

Her ikisi de geçmişin üzerine basarak ilerliyor
Her ikisi de geçmişi eksik, hatalı bularak yeniliyor
Bir bakıma gelişmek veya değişmek
An ile hesaplaşarak, yenilenmek demek
Hesaplaşmanın tonu ne olacak?
An, devrimci mantığıyla yerle bir mi olacak?
Veya ıslahatçı mantığıyla yavaştan tedavi mi olacak?

Gençlik rüzgârlarıyla kavak yelleri estirirken
Devrimcilik daha yatkındı değişik düşüncelerden
Belki de gençliğin genelde sorgusuz, sorumsuz estirmeleri
Devrim mantığını daha çok içselleştiriyor gibi
Yaş ilerledikçe, duygular, düşünceler oturuyor
Birçok tecrübe hayatıma girip yoruluyor
Devrim mantığı, devirdim mantığıyla eşleşmeye başlıyor
Devirdim de ne oldu, yerine ne koydum, ne koyacağım bilinmiyor
Bir haydır, bir huydur gelip, vurdulu kırdılı filmler gibi geçip gidiyor

Tabu değişimin önündeki en büyük engel değil mi?
Nedir tabu, değiştirilemez, tartışılamaz şeyler mi?

Yirminci yüzyıl insanı tabulara karşı çıktığını söyleyerek geliyor
Tabularla oluşturulan dogmatik kuralları tanımadığını söyleyerek geliyor

Yirminci yüzyıl insanı için en büyük tabu dinlere ait kurallar
Peki, yirminci yüzyıl insanının aklıyla oluşturduğu kurallar

Onlar tabulaştırılmamış mı?
Onlar dogmatikleştirilmemiş mi?

Dine karşı çıkan ve kendini aydın diye tanımlayanlar
Bilim, ideoloji, çağdaşlık adına üretirken kurallar
Ürettikleri her kuralı tartışılmaz, değiştirilmez yaparlarken
Tabulaştırmış, dogmatikleştirmiş olmuyorlar mı?
Değişimin, gelişimin önüne dikmiyorlar mı?

Bazen aklıma şunlar geliyor
Gerçekten insan çok bencil, hiç sınır tanımıyor
Tanrı’nın kurallarına dogma diye karşı çıkarken
Kurduğu, bilimsel, fikirsel mantıkla düşüncesini kanıtlarken
Karşı çıktığı, suçladığı aynı mantıkla
Kendisi tabularını, dogmatiklerini, oluşturmakta
Dine inanana göre, Tanrı, dinsel kurallar dokunulmaz
Peki dine karşı çıkanlara göre neler dokunulmaz?
Neler tartışılmaz, değiştirilmez?
Nelerin tartışılması, hatta değiştirilmesi teklif dahi edilemez?

Gelişmek ve değişmek kavramında, tartışılmaz var mı?
Değiştirilmez, değiştirilmesi dahi teklif edilemez var mı?

Bir kuralın, bilginin, yasanın veya her ne ise
Tartışılamazlığını, değiştirilemezliğini varsaymak ne?
Tabulaştırmak, dogmatikleştirmek değil mi?
Bunları düşündükçe anlayamıyorum değişimi, gelişimi

Değişim, gelişim sloganları ve söylemleri altında
Aklımın, duygularımın kurban edildiğini düşünüyorum tabulara

Dinin kutsallarına karşı aklın kutsallığını varsayan düşünce
Kendi aklını takarak, tartışılmaz, değiştirilemez kurallar engeline
Aklın, düşüncenin, inancın özgürlüğünden söz edebilir mi?
Tabular, dogmatikler varken, karanlık aydınlanabilir mi?

Hani diyeceğim oh ne ala
Dinin aklımıza koyduğu engeli kaldırdık çıktık yola
Yol uzun, ne olur olmaz dedik, takıldık değiştirilemez kurallara
Bir ölümlü veya ölümlüler koyacak tarihin birinde kurallar
Nesiller değiştiremeyecek, ömür boyu uyacaklar
Böyle oluşmuyor mu tabular, putlar?

Sormak lazım mı bilmem hani?
Bir insan, bir ölümlü, hangi nedenle koyabilir insana engeli
Kim hangi nedenle, insanların önüne diker insanların düşüncesini?
Kim gelişemezsin, değişemezsin diyerek, durdur aklını, fikrini?

Ne yazık ki, içinde yaşadığım dünya
Bilimin, aklın aydınlığında kendini kurban etti tabulara

Değişim, gelişim merdiven basamakları gibidir
Her basamağa basarak çıkarsın yukarıya, bu gelişmedir

Basamaklardan aşağısı iniştir
Basamaklardan yukarısı yükseliştir
Peki, aynı basamakta kalmak nedir?

Bugün kendime bir basamak belirledim
Basamağın kurallarını ilkeleştirdim
İlkelerim, değişmez değiştirilemez dedim
Peki, böyle bir durumda değişir, gelişebilir miyim?

Bir insan, bir toplum, bir devlet gelişecekse
Değişmez, değiştirilemez kuralları olabilir denilirse
Çelişki var mı yok mu diye sormak gelir, akla fikre

Bir şair geçmişte
Putlar ürettik kendi kendimize
Sonra putlarımıza olduk köle

Putlar yaptık helvadan yola çıkarken
Karnımız açıktı yedik hem de afiyetinden

Çıkar işte, put yapar, yaptığı putu yer
İnsanın nevri dönünce, yerinde durmaz yer

Diyerek özetliyor insanın tarihini
Şimdi bende düşünüyorum kendi kendimi

Putlar ürettim mi kendi kendime?
Aklımı fikrimi yaptım mı köle?
Çıkarım için putumu yedim mi afiyetle?

Benim de değişmez, değiştirilemez ilkelerim var mı?
Benim de tartışılmaz, tartıştırılmaz kurallarım var mı?
Benim de dogmalarım, tabularım var mı?

İçimden bir ses
Aklımdan bir ses

Ne kadar çok, ne kadar çok diyor
Bak aynaya, hayatına, düzen seni kalıplaştırdı diyor

Yanlışı silmek,
Eksiği gidermek

Sözden fiile geçince
Kalmamalı dogmalar, tabular bence

Fikirleri kendime, başkalarına dayatmadan önce
Bir düşünüp, bin öğüt almalıyım bence

27.01.2011 - İzmir