Dede Korkut Oğuzların Bayat Boyundan Kar ...

Dede Korkut Destanları hakkında bilgi verelim,
Dede Korkut'un bize neler söylediğini görelim.

Büyük Türk destanının yaratıcısı Dede Korkut oluyor,
Onun kişiliği üzerindeki bilgilerimiz yetersiz kalıyor.

Korkut-Ata adıyla tanınan Dede Korkut doğuludur,
Oğuzların Bayat Boyundan Kara Hoca’nın oğludur.

Onun özü Türkistan da Sir-Derya nehrine atılıyor,
Aral Gölüne döküldüğü yerde doğduğu anlatılıyor.

Ürgeç Dede adında bir oğlu olduğu biliniyor,
Oğuz Türklerinden büyük saygı gördü deniliyor.

Oğuz içinde hüküm süren Türk hakanlarına koşmaktadır,
Onlara akıl hocalığı ettiği destanlarından anlaşılmaktadır.

Dede Korkut Türkler arasında ağızdan ağıza mani eyler,
Dilden dile dolaşan destan niteliğinde hikâyeler söyler.

Bayat Boyundan Korkut Ata derler bir er ortaya çıktı,
0 kişi, Oğuz’un tam bilicisi idi batıl düşünceleri yıktı.

O ne derse olurdu elbet gaipten türlü haber söylerdi,
Korkut Ata Oğuz Kavminin her müşkülünü hallederdi.

Her ne iş olsa Korkut Ata’ya gidip danışmayınca yapmazlardı,
Her ne buyursa kabul ederlerdi sözünü tutup yabana atmazlardı.

Dede Korkut söylemiş,
Bakalım ne demiş:

Lapa lapa karlar yağsa yaza kalmaz,
Yapağılı yeşil çimen güze kalmaz.

Eski pamuk bez olmaz,
Eski düşman dost olmaz.
Kara koç ata binip,
Kıymayınca yol alınmaz.

Kara çelik öz kılıcı çalmayınca hasım dönmez,
Er malına kıymayınca adı çıkmaz.

Kız anadan görmeyince öğüt almaz,
Oğul babadan görmeyince sofra çekmez.

Oğul babanın yerine yetişenidir, iki gözünün biridir.
Devletli oğul olsa ocağının korudur.

Sert yürürken cins bir ata nâmert yiğit binemez,
Binince binmese daha iyi.
Çalıp keser öz kılıcı nâmertler,
Çalınca çalmasa daha iyi.

Çalabilen yiğide, ok’la kılıçtan bir çomak daha iyi.
Konuğu olmayan kara evler yıkılsa daha iyi.

Atın yemediği acı otlar bitmese daha iyi.
İnsanın içmediği acı sular sızmasa daha iyi.

Dede Korkut, Oğuz Türklerini, onların inanışlarını,
Gelenek ve göreneklerini, yiğitliklerini yaşayışlarını.
Sağlam karakteri ve ahlâkı ile hayata bakışlarını,
Türk'ün ruh enginliğini duru bir Türkçe ile dile getirir.

Destanlarındaki şiirlerinde Türklüğün davası vardır,
Çalınan kopuzların kıvrak ritmi, yanık havası vardır.

Bamsı Böyrek Destanı’nda Bey Böyrek’in ardından süslenir,
Bamsı Beyrek'e güzel yavuklusu Banu Çiçek şöyle seslenir;

Vay al duvağımın sahibi,
Vay alnımın başımın umudu.
Vay şah yiğidim, şahbaz yiğidim,
Doyuncaya dek yüzüne bakamadığım
Han yiğit…

Göz açıp ta gördüğüm,
Gönül ile sevdiğim,
Bir yastığa baş koyduğum
Yolunda öldüğüm, kurban olduğum
Can yiğit…

Dede Korkut destanlarının kahramanlarınca okunur beyitler,
Oğuz içinde Dede Korkut Türklere iyiliği ve doğruluğu öğütler.

Güçsüzlerin, çaresizlerin, her zaman yanındadır,
Hile bilmezler, tok sözlüdür doğruluk onun kanındadır.

Türk milletinin birlik ve beraberliğini güder,
Millî dayanışmayı, el ele tutuşmayı telkin eder.

Yüzyıllar boyu, heyecanla okunan destanlar çağını aşmıştır,
Doğu ve Orta Anadolu’da, çeşitli varyantları ile yaşamıştır.

Anadolu’nun birçok bölgesinde halk arasında söylenir,
Kuşaktan kuşağa aktarılan hikâyeler zevk ile dinlenir.