Çocuk Aklı
Çocuklar aslında akıllarını en faydalı şekilde kullanma eğilimindedirler, onlara bazı tartışmasız kabuller üzerinden akıllarını iptal ettiren öğretiler verilmemiş ise!
Çocukları yabancıların aldatmasından korumak için sık söylenir; “Tanımadığınız biri, ‘Annene-babana götüreceğim’ derse sakın inanma, gitme! ” Hatta büyükler de uyarılır; “Kendisini polis, savcı olarak tanıtıp sizden para ve benzeri şeyler isteyenlere inanmayın! ” şeklinde!
Bu aracı aldatmasının kökeni eski olduğu için eski zamandan bir örnek vermek uygun olur! İletişim ve ulaşım araçlarının günümüzdeki kadar yaygın olmadığı bir zamanda, bir esnafın işyerine veya bir eve yabancı biri gelse ve; “Beni padişah (veya eşiniz) gönderdi, bir miktar para veya mal istedi, ben aracıyım; bana vereceksiniz! ” dese, o zamanın insanı hemen o aracının dediğini yapmalı mı? Yapar ise bu doğru olur mu? Yapmaz ise bu tavır, örnekteki padişaha veya eşe karşı koymak olarak değerlendirilir mi? Bu sorularda saklı sır! Diyelim kişi aracıya itimat etmedi, durumu araştırmak (Bir belge ya da bir delil, kimlik türü) istedi; aracı kurnaz, “Siz padişaha veya eşinize karşı mı geliyorsunuz! Vah, çok ayıp, ceza alacaksınız, azar işiteceksiniz! ” dedi ve bir yığın güven sağlayacak ve korku verecek söz söyledi, durumun araştırılmasına mani oldu! Bu o aracıyı güvenilir kılar mı? Aracıya itimat, güven başka bir şey, örnekteki padişah veya eşe güven başka bir durum! Ortada bir aracı var ve bir söz, emir ve istek var! Bu söz aracı tarafından padişaha veya eşe atfediliyor ise bu aracıya itimat, güven ve itaatin iki sonucu olur!
O masal dağında ünleyen gazal
Güz ve hasret yüklü akşam bulutu
Güz ve güneş yüklü saman kağnısı
Babamdan duyduğum o mahzun gazel
Ahengiyle dalgalandığım harman
