Cennet Algısı 3 Şiiri - Bayram Kaya

3- İnsanların bulduklarıyla yetinmesi cennette sürdürülen bir yaşam ilişkisiydi. İnsanların ortaklaşa yaşamları içindeki tutumsa bilmeleri onların bilen gözleriydi. İnsanların, cennet dışındaki toplumsa yaşamlarıyla, cennete göre; cennette bulduklarından daha fazlasını elde etmenin cazibesi ile gözleri iyice açılmıştı.

Bir anlamda ekmek elden, su gölden olurdu cennete dek olan insan yaşamı; cennet dışındaki insanın gözünün açılmasıyla da, insanın cennet yaşantısını, bitirmişti. Şimdiki cennet dışı yaşam içinde, elde birikmiş servet ve servetin boyun eğdiren gücü vardı. Cenneti terk ettiren servet; serveti olmayanların gözünde yeniden olacakla, cennet özlemini de tutuşturmuştu.

İnsanlar, ortaklaşa yaşam içindeyken, asla bilemedikleri ve asla da bilemeyecek oldukları şimdileri içindeki mülkiyetçi ilişkinin sefaletini ve lüksünü yaşamayla burun buruna bulunuyorlardı. Bu kabil mal edinmenin ve şimdilik farkında olmadığı öznellik değerleri pahasına da olsa kimi temel gereksinimlerin karşılanmasına dek güvenceli cazibe durumunu insanlık, kölelikleri pahasına, göze almıştılar.

Artık insanın hem doğaya; hem de hem cinsine egemen oluşunun, kendi keyfini süren ‘bir bilmesi’ ve bir ‘göz açılması’ olan şimdiki tutumları vardı. İnsanlar bu kazanımlar yüzden, cennette olmayan egemen eşme yaşam tarzına da kavuşmuşlardı.

İnsanların bu denli göz açılmasına dek cazibeye tutumları yüzünden, artık cennete de, dönemezlerdi. İnsanlar, cennete dönseler bile, bu yeni biçim cennet dışı ilişkilerini, cennette süremez olacakları

İnsanların cennet dışı mülkiyetçi yaşamlarına göre, cennet yaşamlarıyla insanlar, adeta cennette gözü kör olan insanın, şimdi açılmış bir gözü; açılmış olan gözün gördüğü belalar vardı. Şimdiki süreç cefa ve sefalarla birbirinin yerini alıyordu. Kimisi belasını yaşarken, kimisi bu belanın sefasını sürüyordu. Ya da sefanın sürüle bilmesi için de birilerinin, sefa maliyeti olan cefayı, çekmesi gerekiyordu!

Cennetten çıkmış olmanızla, cennete bir daha girememeniz arasında bir ilişki vardır. Cennetten çıkışla sizler davranışça ve özne ilişkilerinizce oldukça öznelce büyümüştünüz. Artık cennete dek ilişkileriniz sizin bu büyümelerinizi hiç taşıyamazdı. Örneğin, su içinde; ara sıra karaya baş uzatmayı huy edinen kendilik tutumunuz, giderek akciğer solumasına başlamıştı. Artık suları tümden terk ettiğinizden epey sonra da, suya dönseniz bile; gelişmiş büyümüş olan akciğer solumasıyla tekrar suya dönemezdiniz.

Yine, etnikti komün yaşam ilişkilerinizi terk ettikten sonra; şimdiki araçlı üretim yapan yeni tip ilişki düzeninizi; eski komündü cennet düzen ilişki kavramıyla taşıyacak olmanız, artık olanaksızdı. Ne o günün etnikti totem kültürü ile mülkiyetçi yapıyı başarabilirdiniz, ne de o günün doğada sağlayıştı olan tutum ilişkileri ile bu yeni tarz mülkiyetçi üretim ilişkisini; yürütüp sürdürebilirdiniz.

Sizin dışınızda oluşla, girişen; giriştiren güç; sizin neleri göze almanız gerektiğini, bizatihi size öğretip uygulatmıştı. Örneğin, bir hücreli iken ölümsüz olan hayatınız, amip gibi ikiye bölünüp çoğalıyordu. Oysa sizin dışınızdaki güç, sizi çok hücreliliğe zorlarken; hayatın devamı bağlamında sizin ölümünüzü dahi göze almıştı. Çok hücreliliğin maliyeti ölümdü. Lakin çok hücreli üreme de hayatın devamı için pek verimli bir yoldu.

Hayat bu kabil egoizmle diken üstünde idi. Diken üstünde olan egoizm, vesvese ve kaygılar içindedir. Peki, ama bu kaygılar nasıl giderilecekti? Bu kaygıları gidermenin yollardan birisi de, değişen çevreye uygun cevaplar verebilmekti. İşte bu diken üstünde olmaya dek kaygı süreciniz, sizin cennete gerisin geri tekrardan dönememe süreçlerinizi başlatacaktı.

Hücre oluşumunu dayatan çevre olay ve olguları, şimdi yoktu. Söz gelimi ilkel okyanuslardaki arkaik dönemde bol organik besinler oluşmuştu. Bunları rahatça tüketen ego benler, giderek azalan besin kriziyle ilk ekonomik buhranı (krizi- çevrenin değiştirici etkisini) yaşamıştılar. İşte sizin dışınızda olan ve sizden bağımsız olan çevrenin bu kabil sunumları ve dayattığı yoklukları, sizleri; değişmenin tepki koyutuna zorluyordu.

Üstelik hayat sizin dışınızda ama sizinle de vardı. Böylesi karşılıklı zorunlu girişmeli bir oluşuma, boyun eğiyordunuz. Aksi halde bu hal ile (yaşayan canlı olma halinizle) kalamazdınız. Benlik olan güç, düzenli girdi çıktı seç imlemesi yapacakla, yaptığı enerji transferlerini dönüştürüp; enerjiyi düzenli kullanışla düzenli enerjili ve kararlı yapılardı.

Çevredeki sunumlarının (nedenlerin) değişmesi demek, cennetin sunumlarının değişmesi anlamına da geliyordu. Üstelik çevreniz ve dünya ve evren, sizin dışınızda ve sizden önce ve sizden sonra olacak bir kesikli sınırlı, oluşmalar girişmeli, sürekliliktirler. Ama bu süreklilikler bir an sizinle de vardırlar. Siz, var olan, karşılıklı girişmeli olan bu oluşuma sadece boyun eğiyordunuz.

4-]Çevreye dek ram oluşunuz yoksa bu halinizle (canlı halinizle) var olamazdınız. Canlı haliniz hayatı taşıyan bir kalıptır. Kalıp bu taşımayı yapabilmenin eğimiyle zorunlu girişir. Girişmeleriniz, sizin hayat damak tadınız, mücadeleniz, uygarlık serüveniniz, hak ve görevleriniz, sorumluluklarınız olacakla ulvi eşip; sizce yaşamı devasalaşan bir anlam bulacaktı.

Hep bu ilke için (hayatı ne olursa olsun sürdürme egoizmi için) çaba gösteriyordunuz. Avatar konum can tatlılığı nedeniyle sizin için kıyametin yaşanması olurken, taşınan ilke için sizin (avatar kalıp taşıma ve hoşlanmalarınızın gelecek için) hiçbir öneminiz yoktur.

Yine cennette çıkmanın bir diğer önemli adımı da şuydu. Her ne kadar kişi algıları, olay çevresindeki gerçekleşmeleri, kendisine yönelik bir tehdit ve kayrılmanın sunumu gibi anlarsa da, bu doğal olan bir egoizm, eğ imlemesidirler. Ego, dünyayı size göre, sizin için yansılı kılışla; çevrenizi size göre çarpıtma eğilimlidirler. Egonun sağlayışları olmasa, siz dünyayı tanıyamazdınız. Egoizm kör bir yönelme şiddeti gibi saldırgan olabilen ve ben diyen bir eğilimdir. Ama seçme ayıklaması ile de akıllara durgunluk verir denli akıllıcadırlar.

Bu nedenle, siz evrenin merkezi değildiniz. Ve evren sizin etrafınızda dönmüyordu. Yani hiçbir şey sizin için değildi. Sizin için olmayan olay ve olgular çevresi, kendi girişmelerinden ötürü değişmelere uğruyordu. Değiştiren neden, artık ya ortada yoktu; ya da o nedenler şimdi bir sonuca dönüşmüştü. Sonuca dönüşen neden, şimdi sonucun yeni nedenleriyle cebelleşiyordu.

Sonucun kendi üzerine, kendisinden kaynaklı ve çevresinden yansıyan nedenleri vardı. Nedenlerin sonuca dönüşmesi bitmediği sürece, o sonucun sürekli sürdürülebilirliği vardır. Eğer hücreler birliği mide gibi bir sindirim işlemini ortaya koymuşsa; enerji bağlarını çözmeye matuf ilk girişimlerden biri olan mide bezi; bu nedenin yani enerji sağlama nedeninin, sonuçlarından birisidir. Sonuç olan mide bezi, kendi üzerine yansıma ile kendi nedenleriyle de baş etmenin değişmesi içinde olacaktır.

Neydi midenin kendinden kendisine yansıma nedenleri? Mide sindirim için besinlerle dolarken gerilecek, şişecektir. Yanacak, ekşiyecektir. Yine mide bezi kendi salgısından rahatsız olacaktır. Bunları bir limonun mideyi ekşitmesinden kaynaklı olacağını sanmak, yanlış değildi. Ama midenin yanması yine de limondan gibi olacak! Ancak midenin de limonu sindirmek gibi bir işlev üslenmiş olması, daha işin başında bu kendi üzerine olan yansıma nedenleri de kendisinden ötürü sırtlanması olmaktadır.

Değilse dışarıda duran limonun, durup dururken onu ekşitmesi yoktu. İşte bu kabil sürekli oluşmalar, nedenin sonuca dönüşmesi ve sonucun da yeniden kendisinden kendisine etkimeli neden eşmesinin kesikli sürekliliğidirler. Sizler de bu olup bitenden kurtulamayacaktınız. Cennetlerin geçiciliği, bu yönelimi (kaderi) size dayatmaktaydılar.

Bu bağlamda zaten cennete dek verilerinin de bir garantisi yoktu. Cennet nimetleri çeşitli şekillerde azalmaktaydı. Azalan nedendi basınç, yeni olan sonucu ve yeni olan sonucun da kendine özgü olan nedenleri, o sürecin dünde ve günde kalmayışıyla ileri taşınmasıydı. Bencilliğinizi; değişerek, olay çevresinin tepkilerine cevaplar vererek, ancak sürdürebilirdiniz.

Kendisini tekrarlayan ortamların çoklu bağıntısı insana üç etkin şekilde yansıyabilir. Bu yansımalardan birincisi ortamın tekrarlanan ve tanınmış olan bir alışılmış haliyle görünen, salınımlarının size; güven hissi vermesidirler.

İkincisi de bu tekrar eden salınımın üzerindeki fark salınımların sizde ölçme değerlendirme kriterinizi oluşturur olmasıdırlar. Böylece tekrar eden referans salınımla, fark salınım arasındaki ölçmeler sizde seçme ayıklamaya değin değerleme beceriniz olacaktırlar

Tekrar eden ortam salınımlarının size yansıyacak ve üçüncü bir duyum ve değerlendirmesi olacaktır. Bu üçüncü mekanizmayla siz; ortama dek ortamın monoton olan yapısı sizde, ortamdan bıkmanızın ve o çevreyi bir an için terk etmenizin yansıması olacakla belirginleşecektir. Bu ortamı terk etme duygu belirmesi sizin de, çevrenin dışına çıkma hissiyle dolmanız olacaktır. Bu üçüncü bir duyum hissiniz olacaktır. Bu kabil terkti duygu kapılımı size, merak hissi verir. Yani, bağıntılar çelişmelerinizdir de.

Ego çevresi çelişkili birliktir. Her çelişki bir deviniş eğimi olmakla da neden olma sürüklemesidir. Yani egonun alıştığı ortam şu anda egoyu dört biçimde etkilemektedir. Birincisi çevre monotonluğu egoda bir bıkma esnemesi oluşla o ortamı terk etmenin meraklı olma eğimini vermektedir. İkinci olacakla, monoton ortamdaki farklı dalgalanmalar sizin ölçme değerlendirme yapıp farkı algılayan bir duyum kaynağınız olmalarıdır.

Monoton (istikrarlı) ortamların üçüncü çelişki ve yarar neden ilişkisi de bilinen dengeli (monoton) ortamlar sizin iletişe bilme, nasıl davranacağınızı bilmenin bir aitti eşilmesi girişme alanı olmalarıdır. İstikrarlı (monoton) ortamların dördüncü yarar neden çelişkiler birliği olması da; bu bilinen güvenli ortamın, sizde; sizin güven içinde olduğunuz duygusunu pekiştirmesiyle kaygılarınızı indirgemesidir.

Sürecek