Çanakkale'yi Anlamak Şiiri - Belgü Kübra

Avrupa'da sanayi devrimi sonrası "hammadde" arayışı sömürge ülkeler ile Fransız İhtilâli sonucu "milliyetçilik"akımı Avrupa'nın güçlü devletlerini karşı karşıya getirdi.

Avusturya-Maceristan imparatorluğu Veliahdı Franz Ferdinand, Saraybosna ziyaretinde; Sırp miliyetcisi Gavrilo Princip tarafından öldürülmesi savaş sebebi oldu. Avusturya'nın 28 Temmuz 1914'te Sırbistan'a seferberlik ilan etmesiyle "1. Dünya Savaşı" resmen başladı.

Bir yanda "ittifak"devletleri diğer yanda "itilaf" devletleri olmak üzere Avrupa ikiye bölündü. Bu ikili ayrım Osmanlı Devleti'ni de etkiledi. "Trablusgarp" ve "Balkan" savaşları ile alınan yenilgiler, kayıplar Osmanlı Devleti'nin rakipleri gözünde saygınlığını, gücünü yitirmiş. Bu çaresizlik, Osmanlı Devleti'ni müttefik aramaya yöneltmişti.

Rusya, boğazlarımızı ele geçirip "sıcak denizler"e inme "tarihi hedefi"ne yaklaştığını düşünüyor.

Napolyon," İstanbul bir anahtardır. İstanbul'a egemen olan dünya'ya hükmedecektir." diyordu.

Boğazlarımız üzerindeki gizli çıkar çatışmaları Ruslar'dan önce İngiliz ve Fransızları, İstanbul'u almaya Karadeniz Boğazı'na el atmaya yöneltti. Çanakkale cephesi böylece açıldı.

Osmanlı müttefik arama girişiminde önce Rusya'ya yaklaştı. Rusya'dan etki gelmeyince Almanya ile "İttifak Antlaşması" imzaladı. Almanya cepheleri genişletmek, savaşın gücünü, şiddetini geniş alana yaymak için Osmanlı Devleti'ni bir oldubittiye getirdi.

Osmanlı Devleti başta tarafsızlığını ilan etmişti. Fakat 10 Ağustos 1914'te İngilizlerin takîbinden kaçan "Goeben" ve "Breslau" adlı iki Alman savaş gemisi Osmanlı Devleti'ne sığındı. Osmanlı Devleti boğazlardan geçmesine izin verdi. Boğazları tüm yabancı gemilere kapattı.

Osmanlı Devleti; "denge politikası" nı devam ettirmek için bu iki gemiyi daha önce İngilizlere sipariş edilen, parası ödenmesine karşın alınamayan, iki gemi yerine satın aldığını bildirdi. Böylece Yavuz (Goeben) ve Midilli (Breslau) bu iki savaş gemisi Osmanlı Donanması'na adları değiştirilerek katıldı, kriz bu şekilde aşıldı.

Fakat Yavuz, Karadeniz'de Ruslar'a ait "Sivastopol" ve "Novorosisk" limanlarını Alman komutanlarının talîmâtıyla bombalar. Ruslar'da 30 Ekim 1914'te Kafkasya sınırını geçip, 1 Kasım 1914'te savaşı fiilen başlatıp, Osmanlı Devleti'ni savaşın içine çekerler.

Tarihten bugüne değin boğazlarımızın stratejik, ekonomik, kültürel açıdan değerleri tartışılmaz...

Osmanlı'yı tek başına bırakmak için boğazlarımızı ele geçirmek istiyorlardı. Stratejik öneme sahip boğazlarımıza İtilaf Devletleri sahip olursa Rusya ile ittifak içinde bulunan devletlerin bağlantısı kolaylaşacak. Osmanlı Devleti ile Almanya arasındaki bağlantı ise kopacaktı. Osmanlı toprakları böylece paylaşılacak. En önemlisi "İstanbul" ele geçirilecekti.

Bütün bu planlar doğrultusunda İngiltere, 28 Ocak 1915'te Osmanlı Devleti'ne savaş ilan etti. Buna Fransa da katıldı.

Sebep ve sonuçları ile 1. Dünya Savaşı'na "Harb-i Umûmi", "Cihan Harbi", "Büyük Savaş" gibi isimler verildi. Çünkü Dünyanın ilk defa şâhit olduğu bir savaştı.

...