Can Azerbaycan (deneme) Şiiri - Yorumlar

Çocukluk zamanımızda lambalı bir radyomuz vardı.Bazen okuldan gelince annemle beraber oturur,onu dinlerdik. “ Sayın dinleyiciler,şimdi de sizlere bir Azerbaycan şarkısı, Dağlar kızı Reyhan, çalacağız”derdi. Bazı kelimeleri anlamasak da büyük bir keyifle dinlerdik. Daha sonraları, sen gelmez oldun, size selam getirmişem gibi şarkılar zihnimizde iyice yer etti.Latif,kulağa hoş gelen, şirin bir Türkçeydi.Bazende uluslararası kanalları karıştırırken “bizde iki hastaya bir doktor düşer,Avrupada ise on hastaya bir doktor düşer” gibi kominist propagandalar kulağıma takılırdı.

Yıllar sonra Azerbaycan” a gitmek ve orada yaşamak nasip oldu.Daha önce Türkmenistan da üç yıl olduğum için,ortam bana çok yabancı gelmedi.Sovyetler birliği sonrası ülkelere gittiğiniz zaman sanki zaman tüneline girmiş gibi yirmi otuz yıl geriye gidiyorsunuz.Sovyetler birliği imparatorlarının Moskova”yı güllük gülüstanlık yaparken buraları çok ihmal ettiğini görüyorsunuz.Çocukluğumda köyümüzün bir otobüsü vardı.Yıllar sonra onun aynısını Türkmenistan da gördüm.demekki buralardan götürmüşler.Rahmetlik dedem: “Oğlum sana velespüt alacam” derdi. Yıllar sonra Velespüt”ün Rusça da bisiklet olduğunu burada öğrendim.Acaba dedem Rusçayı nereden biliyordu? İhtimalki,savaşlarda tanış olduğumuz Ruslardan bazı kelimeler de bize geçmiş olmalı.


İlk geldiğim sene,bazen Türkiye” de miyim Azerbaycan”da mıyım karıştırıyordum.Dolmuşlarda çoğu zaman Türk müziği çalar.Dolmuştan indim,dükkana girdim.bana bir kilo yoğurt verin dedim.Dükkancı anlamadı.”başa düşmedim, ne istediniz? ” dedi.Bende farkettimki ben Azerbaycandayım ve yoğurt yerine katık demem lazım.Otobüste giderken ayaktaki yolculardan birisi “şofor, arkanı aç” diye bağırmaya başladı.bizde olsa şöfor kalkar yolcunun üstüne yürür: ne diyon lan sen diye.Meğer arkanı aç demekle arkayı yani arka kapıyı aç demek istemiş.Böyle lehçe farkından kaynaklanan komik şeyler olabiliyor.Bir zaman bizim genel kurmay başkanı Azerbaycanı ziyarete gider.sohbet ederlerken buranın devlet başkanı:”sizin askerlerde maşallah çok pezevenkmiş” der.bunu duyan bizim komutan ne diyeceğini şaşırır.daha sonra öğrenirki Azerbaycan lehçesinde pezevenk iri yarı,güçlü demektir.