Bir Uygarlığa Dair 6 Şiiri - Bayram Kaya

6.yüzyıl Arap yaşantısı içinde totem koruyuculuğun ve totem gözetici ligin birçok versiyonu vardı. Bunlardan birisi de şudur. Sizin bir karşılaşmanızda karşınızdaki sizi bu amulet olan totemle sizi tanıyacaktır. Kendisinden olarak görecek. İkiniz aynı totem aitiyseniz, birbirinize karşı böylece esende ve güvenlikli olacaksınız.

Ya da ayrı ayrı totem aiti iseniz birbirinize karşı koruyuculuk olmayan bir durum olarak yansırsınız. Gasp, darp, can kaygusu gibi olmaların tasallutunda olacaksınız. Esende olmanız bir totem koruyuculuğu ve gözetici ligidir. Bu koruma şuna da çok benzer. Sorti yapan bir uçak, yolu üzerinde bir gemiye rastlamış olsun.

Gemi pilotun aiti bir gemi de olsa, gemi düşmanın taktiği oluşla sizin flamanızı ve isim yazı numaranızı taklit eden bir düşman gemisi de olabilir. Silah yüklü uçak, gemiye parolayı sorup işareti isteyecektir. Gemi parola ve işareti bilirse, hedef olmaktan kurtulacaktır. Yani parola ve işaret gemiyi koruyacaktır.

İşte totem muska da (amulet te) sizin karşı tarafa bir parola ve işaretiniz olacakla, kimi karşılaşmalarda sizin güvenlik ve esenlik içinde olmanızın koruyuculuk ve gözetici ligidir. Üstelik 6. yüz yıl Arap yerleşim bölgesinde boynunuzda taşıdığınız totem sizin, göç vermiş ama tanıyıp bilmediğiniz kültürlerinizle karşılaşmalarınızda sizin bir koruyucu meleğiniz gibi çalışacaktır. Totem aitlik, başta bir parola işaret anahtar kilit uyum pozisyonudur.

Tabii ki boyunda totem ikonu taşıma, ya da vücutta totem işareti olan simge ya da döğme taşıma, size koruyuculuğu yanında, aksinin de saklı olmak kaydıyla değerlendirilmesi gerekir. Koruyucu melek sizi misafir olarak karşılatır. Sizi, totem eşlerinize saygılatır. Sizin yolda kalmamanızın bir koruyucu ve gözeticisi olacaktır. Sizin arkanız olacaktır bunlar o dönemlerin az maz koruyuculuk sığınması değillerdi. Bu koruyuculuk en hayati noktalardı.

Elbette bu kabil gerçek yansımalarla totem, bir kullanımın koruyucu ve gözetici ligi olup süre gelmiştir. İnsan bu yansımadan hareketle toteminden makul olmayanın koruyuculukları ve gözetilmelerini de kendisine şiar edinecektir.

Bunlar da olumsuz yansımadırlar. Oysa totemin koruyucu ve gözetici ligi bir aitteş olmanızın parola ve simgesi oluşla ve sizden önceki deneyimlerin kullandığı yolu, siz de kullanırken onların size rehber ve pusula olmasının bir yol haritasıdır. Bunun dışında bir totem koruyuculuk ve gözetiliş beklemek elbette beyhudedir. Ama ne dersek diyelim totemin de bir koruyuculuğu var.

İlk ittifakı dönemden beri İç Araplara dek gelen kültürler, Arapların Mekke panteon birliğini, kutsayıcı kılmaları da; bu eski dönem buluşmalarının tekrar edegelen dönemselliklerinin bir eseriydi. Arabın zaman zaman bu pekiştirmeleri kural olarak yapmaları da; Mekke ittifakının bir mührüydü.

Tıpkı, insan bilinci içinde kendisini tevhidle pekiştirten inancın; ara sıra ya da durduk yerde, kelimeyi şehadet getirtmesi gibiydi. Bu yüzden Arapların bu pekiştirmelerini rahatlık ve esenlik içinde oluşla yaptıkları dönemsel zamanları vardı. Bu ortak anlayış, ittifak toteminin ilk isteğiydi. Bu güvenli olunan zamanlar; birleşme ruhunun kültüründe yansıyan, can mal kastına yasaktan olan kutsal günler olarak bilinen gelenekleriydi. Haram aylar geleneği sayesinde Arabın Mekke panteonu ortaya çıkabilmiştir.

Araplar ara süreçlerle durumu idare ettiler. Bu nedenle iç Araplar başlangıç dönemlerin temel koşulu gelenek görenekli kültü ile kendilerini 6. yüz yıl içinde de hazır bulmuşlardı. Çok acil bir durum vardı.

Çok şiddetli bir kökten devrimle, mevcut kaostuk yaşam verilerinin yorumlanması sentezlenmesi, beli kritik değerler üzerinde eksenleştirilmesiyle sürece yol akışının verilmesi gerekiyordu. Süreç doğum yapma koşullarına çok uygun ve zorunlu, ama yalancı sancılarla doğum ürünü, bir türlü ortada yoktu.

Aslında Arabın 6. Yüz yılda pek çok oluşla, doğum ürünleri vardı. Ama doğanlar yapının zorlayıcı lığıyla prematüre olup kalıyordular. Doğumlar, ortalama eksen çevrimi olabilecek totemi düşünceyi bir türlü tutturamıyorlardı.

Doğum; devlet, merkezi otoriteyi ortaya çıkarmak gibi oluşuyla topluma seslenmeli; hem de bunların anlaşılıp kavratılması için bunları inanç iman konusu olarak din sembolizmi üzerinden anlatışlarla sosyal yapıya seslenilmeliydi. İşte çağlar üstü dâhinin yapacağı mükemmellik buydu. O dönemdeki cağın gereği oluşla hiç kimse bu ikili yetkinliği kavrayamamış olmakla süreci tek yanlı ele almıştılar. Bu nedenle de hep başarısız kalıyorlardı.

Çevresindeki hiçbir kimse, seçkin insan Hz Muhammed’in keskin zekâlı kavrayışıylı eylemsel kıvraklığında oluşla, onunla boy ölçüşemiyordular. Hepsi konjonktür ortalamasına mesafe olan, minimal bir yerlerde tek benci durmakla; oyun kuralına göre, oyunu; daha baştan kaybediyorlardı.

Sürecek