Aziz Mahmud Hüdayi: Hayatı, Biyografisi, ...

İstanbul şehrinde bulunan 3 büyük veliden biridir. Osmanlı Devleti zamanında 1541-1628 yılları arasında yaşamıştır. Mezarı Üsküdar'daki kendi adıyla anılan caminin yanındadır.

Aziz Mahmud Hüdayi, tasavvuf ehli olup tasavvufun önde gelen isimlerinden Cüneyd-i Bağdadi'nin soyundan gelmektedir ve seyyiddir. Şereflikoçhisar'da doğmuş olup, çocukluk yıllarını Sivrihisar'da geçirmiştir.

Genç Osman'ın tahttan indirilmesine neden olan hacca gitme isteği konusunda kendisini uyarıp orduyu başsız bırakıp hacca gitmemesini tembihledi ise de Genç Osman gençliğine güvenerek kendisini dinlememiştir. Ve başına Osmanlı tarihinin en hazin olayları gelmiştir.

Aziz Mahmud Hüdayi, aynı zamanda şer'i ilimlere de hakimdi. Bu nedenle uzun süre kadılık yapmıştır. Son olarak Bursa'da bu görevi hocası Nasırzade ile birlikte yapmıştır. Tasavvufa girişi burada olmuştur.

Daha sonraki görüşmelerinde kendisini müridliğe kabul etmiştir. Sonra da Kadı Mahmûd'un kalbindeki kesâfetin temizlenmesi için, yâni kadılık makamının kendisine verdiği gurur, kibir ve ucûbu imhâ etmek için sırtındaki kaftanıyla Bursa sokaklarında ciğer satmasını emir buyurdu. Ayrıca dergâhın helâ temizleyiciliği vazîfesini yapmasını istedi.

Pir Üftâde'nin huzûruna tam bir teslîmiyyet ve hâlisiyyet içinde gelen Kadı Mahmûd Efendi, üstadının emirlerine can ü gönülden tâbî oldu. Nefsâniyetini besleyen bütün dünyevî alâkalardan el çekti. Kendisini samîmiyetle mürşidinin talimatlarına râm ederek kısa zamanda büyük mesâfeler aldı.

Eserleri

Arapça Eserleri
Ahvâlu‟ n-Nebiyyi‟ l-Muhtâr aleyhi Salevâtullahi‟ l-Meliki‟ l-Cebbâr
Câmiu‟ l-fazâil ve kâmiu‟ r-rezâil
el-Es‟ ile ve‟ l-ecvibe fi ahvâli‟ l-mevtâ
Fethu‟ l-bâb ve refu‟ l-hıcâb
el-Fethu‟ l-ilâhî
Habbetu‟ l-mahabbe
Hâşiye Kuhistânî fî Şerh-ı fıkh-ı Keydânî
Hayâtü‟ l-ervâh ve necâtü‟ l-eşbâh
Hulâsatü‟ l-ahbâr fî ahvâli‟ n-Nebiyyi‟ l-Muhtâr
Keşfu‟ l-kınâ an-vechi‟ s-semâ
el-Mecâlisu‟ l-va‟ zıyye
Mecmûa-i Hutab
Merâtibu‟ s-sülûk
Miftâhu‟ s-salâh ve mirkâtü‟ n-necâh
Nefâisü‟ l-mecâlis
Şemailu'n-nübüvveti'l-Ahmediyyet'il-Muhammediyye
et-Tarîkatü‟ l-Muhammediyye vesîle ilâ‟ s-seâdeti‟ s-sermediyye
Tecelliyât
Vâkıât

Türkçe Eserleri
Divân (-ı Ġ lâhiyyât)
Ecvibe-i Mutasavvifâne
Mirâciye
Nasâyıh ve Mevâız
Necâtü‟ l-ğarîk fi‟ l-cem‟ i ve‟ t-tefrîk
Tarîkatnâme
Nasîhatü‟ l-mülûk li-husni‟ s-sülûk
Akâid Manzûmesi
Tevhid Risalesi