Asırlık Can Çekişmeler

Ben Makedonya’yı sosyolojik deneylerin yapıldığı bir laboratuar olarak gördüm hep. Makedonya yalnızca bir coğrafi bölgenin adı iken dili Sırp-Hırvasko olan Yugoslavya’nın bölünme sürecinde bir Makedonya ve Makedonca icad olunur. Makedonya birçok ulusun bir arada yaşadığı ve Türkçenin de ilk ve orta öğretim düzeyinde eğitim dili olarak kullanıldığı bir devlet. Avrupa Birliğine ve Yerel Yönetimlere geçiş süreci bağlamında Türkiye’den heyetler gelip buradaki çok dilli ortamı gözlemler eğitimde, yayıncılıkta çok dilliliği oradan model olarak alırlar. Türkiye’nin Balkanlardaki model gözlemleme ve uyarlama işlemlerinden sonra buradaki çok dilli ortamlar giderek daraltılmağa ve yok edilmeğe başlanır. Son örnek Yugoslavya Anayasası’nda, 1974 Kosova Anayasası’nda 1991 Kaçanik Anayasası’nda resmi dil olan Türkçe 17 Şubat’ta bağımsızlığını kazanan yeni Kosova’da resmi dil olarak kabul edilmemiştir. Osmanlı Türkçesine yönelik çabalarla önce medeniyet dilinden kültür diline hapsolduk. Şimdi de kullandığımız kültür dilinin alanı giderek daralıyor. Bugün için Osmanlı Türkçesine geçişi önermek elbette mümkün değil. Ancak o Türkçeyle az bir gayret göstererek Afganistan ve Pakistan halkları ile bile anlaşmak mümkündü. Makedonya… dar kelime hazinesi ile üç beş dilin kullanıldığı bir ülkedir. Bana Babil’i hatırlatmıştır hep. Hani Babil halkı yükselttikleri kule ile Tanrı’ya mağrurlanınca Tanrı da onları lanetleyerek dillerini ayırır, güçlerini kırar, birbirleri ile anlaşmalarını engelleyerek. Birçok dilin kullanıldığı bir ortamda dikey hedefler yavaş yavaş unutulmağa başlar. Öncelikli meseleniz birbirinizle anlaşmaya çalışmaktır çünki. Ve artık en akıllıcası kapsam alanı dar üç dört dili birden öğrenmektense herkesin bir dünya dilini öğrenip birbiriyle anlaşmasıdır.