Anlayamama Sorunsalı Üzerine 2

Tarihsel bir işlevin ve tarihsel bir işlev üslenilmesinin; halk üzerindeki olası etkisinin rol modelci bir basıncı vardır. Bu basınca değin anı izlerinin, halkın unutamayacağı bir çekenlik ve aidiyet alanı olması vardır. Bu gelenekçi işlev aidiyet basıncı hesabıyla, her işlevi bitmiş geleneğin toplum dışına atılmasını halk anlayamaz. Bunu anlaşılır kılmanın yolu, yeni sembol ize edilen bir açıklama ile toplumun eski gelenekçi simgesi üzerinden yeni tutum inşa edilir. Yine bir genel inanç olan ve gündemi sıkça işgal eden başörtüsü kullanımının eski işlev anlamı; aidi olan kişiyi,ittifaklardan toplumun uyruğu kılmanın statüsü sel anlamıdır. Bu tür ittifaklar ortadan kalktığından başörtüsü kurumu toplum dışına atılırken, başörtüsü geleneği yeni sembolik değerleri ile halkın içinde inanç yaşaması olarak kalmıştır.

Başörtüsü gibi birçok toplumsal kullanılışların terk edilişlerinden bir süre sonraki yaşam içinde, başörtüsünün o kullanımını destekleyen toplumsal dayanaklar ortada yoktu. Hem insan ömrü ile sınırlı, hem toplumsal işlevin kullanımı ile sınırlı olan böylesi sözlü aktarımların kavranmasında, dayanaklarının; günlük gözlemlerden yan yana okunarak anlaşılır olması vardı. Ancak günlük gözlemlerdeki uygulamalar, o günün başörtüsü kullanımını açıklayamıyordu. gözlemlerinin, sürüp giden, haldeki uygulanır somutunun olmaması nedeni dikkati çekiyordu. Bu yitip giden temel toplumsal gerçekliğin haldeki süren yüzeysel ve şekilci sembolizmiyse bir şekilde, açıklanıp anlamlandırılmalıydı. Hem de o günün kendi sosyologlarınca (belletmen, öğretmen, ahlakçı, nebi ve peygamberlerince) .

Başörtüsünün, bir zamanlardaki toplum için toplumsal hayatiyete değin önemi vardı. Bu hayati önemdeki başörtüsünü kullanmanın gerekçe nedeni, şimdi; ortadan kalkmıştı. Böylesi arkaik ve bir anısal söylemleri taşıyan başörtüsüne değin sözlü aktarımların, giderek tabucu kutsal söylenmesine bakılamaktan da, eski mesajı anlayamadılar. Ancak yine de insanlar; tapınaklarda ve sosyal hayatın geneli içinde gelenek olacaktan, başörtüsü kullanımını sürdürdüler. Başörtüsünün böylesine sürdürülmekte olmasına da, o günün sosyal ahlakçıları, çeşitli anlama ve tanımlamalar getirmişlerdir.

İşte dinlerinde yaptığı budur. Toplumsal işlevi bitmiş, sosyal genetik etkinliği işlevsizleşmiş olan başörtüsü sembolizmini, tabu kılıp, kutsal bir hatıra olacaktan, sosyal bir genetik kodla, aktara aktara geleceğe taşımaktır. Başörtüsünün tüm inançlara yansıyan kullanımı bu türden de, parça bölük olan, eski toplumsal düzenleşilme aktarımıdır. Şimdiki halde gerekçesi bilinemez olduğundan, kutsal olanın sembolü ilen tabu anlamalarıyla yüklenen şimdiki aktarım ve yorumları; geçmişin tanımlanamayan bir ayak izleri arkaikliğidirler.

Yeri gelişmek başörtüsünün uygarlıklar tarihi içinde, ittifaklar içinde, toplumun başlangıcında nasıl bir işlev yüklendiğine değinelim. Başlangıç toplumlarında, toplumsal ittifaklar; etnik yapılar birliği idi. Bu etniklik içeren yeni oluşmalar, halkçı ittifakların bir adaptasyoncu girişmeler manzumesidir. Bir araya gelen ittifak üyelerinin, içinde geldikleri sosyal birliklerin, farklı sosyal birliklerle(etnik gruplardan) bir arada olamamaları gibi birbirleri ile asla cinsi ilişkilerinin olamaması gibi tabuları vardı.

Eski sosyal birlikçi komün dönem yaşamında, cinsel birlikler yapabilmeniz için ve bir arada oluşlar aynı totem klan soy, kandaş bağında olmanın bir koşuludur. İki etnik farklı totem ittifakı bir araya getirebilmeniz için her bir sosyal yapı aynı totem kandaş soydan olmaları gerekiyordu, ya da bunun koşulunu sağlamanız gerekiyordu. Tarihte ilk kez halk denen ve ekonomik olayların yetkinleştirdiği toplum denen yapılar nasıl bir araya getirilecektiler? Nesnel zorunlulukların henüz ortaya konamadığı gerçeklikte, ittifaklar nasıl bir yolla oluşturabilirdiniz? Bu etnik grupların birlik ittifakını nasıl sağlardınız?

Kendi kandaş soyuyla paylaştığı (öznel inanmalı) aidiyetçi tabuları paylaşarak, bunun totem otorite olumlaşmasını (noter onayını) ortaya çıkartarak yapabilirdiniz. Bunun yolu da ancak bir türlüdür. Farklı etnik yapıların birbiri ile cinsel temas kurmaları yolu ile kardeşleşmelerini sağlamaktır. Bir kardeş aidiyet ilişkisi olan cinsel ilişki kurma yolunu gerçekleyerek yapardınız. Unutmayın sosyal birliklerde grup aidiyet kardeşliği, grup içi herkesin herkesle olan cinsel ilişki kurabilmelerinin bağlaşıklığıdır. Yani kardeşleşme aidiyetliği, cinsel ilişki bağından (bağlacından) geçerdi.

İki farklı etniğin cinsel ilişkisi, affedilmez bir lanet tabudur. Bu nasıl gerçeklenirdi? Elbette tapınak kurumu onay kutsallığı çatısı altında mümkün olurdu. Bir araya gelişin, yakınlaşmanın sağlanması için ittifak grupları uzun dengeleşme çabaları sonunda, bir etnik yapının kadın kişisi ile bir diğer grubun erkek kişisi tapınak içi cinsel birleşmelerinin yoluyla, aynı kandaş totemden olmanın, onanması sembolizmi ve rituelizmi, seremoniye edildi. Burada adeta toplumsal bir kurumcu işlevi gören kadın, ittifak üyelerini, kimlikleştirme, uyruklaştırma gibi sanki bir pasaport vize işlemi uyguluyorlardı ki bu da cinsel birleşme idi. Artık tapınak onaylı ve farklı cinslerin karşılıklı ittifakı üyeleri aralarında, gece ayışığı olumlaşmaa girişimli, meşruiyetçi onamalı bir olumlaşma ile buittifakıi kardeşleşme sağlanır oldu.

Erdemlice olan bu sosyal ve toplumsal yükümlülüğün yerine getirilmesinde, her ittifak kadınlarının rol aldığı bir görevleşme değildi. Bu toplumsal görevini ayrıcalıklı ve başları kapalı ve oldukça saygılaşan kadın kişiler yapıyorlardı. Adeta çok kutsaldılar. Kutsal bir görev yapıyorlardı. Totem soy oluş damgasını vurur olmak, kısmen totemden kadının doğurganlığına geçmişti. Kadın bereketin ilahesi simgesi olacaktı. Aslında başörtüsü ilk başta böyle bir kariyerlik sıfatıdır. Nasıl bugün kravat genelde memur tanımını ele veriyorsa başörtüsü de böylesi bir kardeşleşme kutsal görevini sağlayan saygın hanımların üniforması idi. Totem birlikleri ve ilah birlikleri sağlandıktan sonra bu işlev toplum dışına atılacaktı.

Sürecek