Anlamak Gerek XXIX Şiiri - Yorumlar

Totem alan, üreten iç ilişkinin zorunlu genleşmesi doğrultusunda; totem alan merkezinden, gruplar arası yasaklığı olan iç ilişkilerin içine doğru genişledi.

Çevreye doğru, genişleyen süreç etkili girişmeler doğrultusunda ilahlar totemi yapı içinde çıktılar. Totem alan içinde çıkmak suç ise ilahlar totemi yapı içinde çıkma fiili dışında, başka bir fiili suç işlememiştiler. İnsan için suçsa (!) insanın binlerce yıllık kolektif bir totem yapı içinde çıkması suçtu!

Ve totem yapı içinde çıkanlar ilahlardı. İttifakı bir toplum yapısı içine girenler de ilahlardı. İnsanlar, ilahlar ittifaklı toplum içine doğmuşlardı.

Gerek totem yapı içinde çıkan ilahlar, gerek ittifak içine giren ilahlar, totem yapıdan ayrılmış olmanın aidiyeti bir hüzün ve direncini taşıyorlarsa da hiç bir şekilde ve hiç bir biçimde cennetten kovulmuş köle insan ait hissin algısını taşımıyorlardı.