Anket ve İstatistik Şiiri - Hanifi Kara

ANKET ve İSTATİSTİK

Anket, Fransızca bir kelimedir. İncelemek istediği herhangi bir konuda insanlara çeşitli sorular sorarak bilgi toplama anlamına gelir.

İstatistik ise Arapça bir kelime olup, bir ülkede nüfus, gelir, ithâlat ve ihracât gibi konularda elde edilen rakamları düzenli bir şekilde toplayan ve bölümlere ayırarak inceleyen bilim dalıdır.

Diğer bir ifâdeyle toplumsal nitelikteki olaylarla ilgili sayısal verileri toplamak, bu verileri analiz etmek ve bunlardan politikaya ilişkin sonuçlar çıkarılmasında kullanılan matematiğe dayalı bilim dalı.

Özellikle, sosyal bilimlerde, biyoloji ve tıp alanlarında kullanılır. Toplumsal olaylarla onları etkileyen değişkenler arasındaki münâsebetler hakkında genellemeler yapılmasına imkân verir.

Menşei, Roma İmparatorluğuna kadar uzanan sayısal bilgi toplama faaliyeti –istatistik- ilk defa 1748 yılında Achenwall tarafından devletle ilgili bilgileri toplama anlamına kullanılmış. Önceleri doğum, ölüm, göç ve evlenme gibi olayların incelenmesinde kullanılan istatistik, günümüzde özellikle iktisat ve diğer sosyal bilim dallarında geniş bir tatbikat sahası bulmuştur.

İstatistik metodolojisi, dört safhaya ayrılmaktadır.
a- Sayısal bilgilerin derlenmesi,
b- Bu bilgilerin düzenlenmesi,
c- Düzenlenen bilgilerin tablo veya grafik halinde sunulması,
d- Tablo veya grafiklerde sunulan düzenli bilgilerin genelleme yapılabilmesi için analizi...

İşte size (AA) Anadolu Ajansından alınan bir istatistik örneği.

Ülkemizde en çok rastlanan isimler Mehmet Yılmaz ve Ayşe Yılmaz.
Yapılan istatistiklere göre, Türkiye’de adı Mehmet soyadı Yılmaz olan 33 bin 49 kişi, adı Ayşe ve soyadı Yılmaz olan 41 bin 526 kişi bulunuyor.
İçişleri bakanlığı Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü istatistiklerine göre, Türkiye’de yaklaşık 23 milyon sâdece 10 farklı ad taşıyor.
En çok kullanılan ilk 5 erkek adı sırasıyla Mehmet, Mustafa, Ahmet, Ali ve Hüseyin. Türkiye’de 2 milyon 826 bin 306 kişi Mehmet, 2 milyon 87 bin134 kişi Mustafa, 1 milyon 734 bin 871 kişi Ahmet, 1 milyon 674 bin 448 kişi Ali, 1 milyon 345 bin 828 kişi Hüseyin adını taşıyor.

Kadınlarda ise Fatma, Ayşe, Emine, Hatice ve Zeynep isimlerinin en çok kullanılan isimler arasında olduğu görülüyor.

Kadınların 4 milyon 199 bin 600’ü Fatma, 3 milyon 184 bin 45’i Ayşe, 2 milyon 509 bin 480’i Emine, 2 milyon 154 bin 569’u Hatice ve 1 milyon 4 bin 704’ü Zeynep adını taşımaktadır.
* * *
İlim adamına sormuşlar,
“- İki kere iki kaç eder? ” diye
İlim adamı
“Dört” demiş
Siyâsetçiye sormuşlar aynı soruyu, siyasetçi
“Üç beş arası bir şey” demiş
Aynı soruyu anketçiye sormuşlar, o da
“Kaç olmasını istiyorsunuz” demiş...

Söz espriden açılmışken anketin ve istatistiğin lâtifeli bir tarifini de yaparak bu haftaki yazımıza son verelim.

Doğru bilgilerin kamuoyuna yanlış aktarılmasına anket, yanlış bilgilerin doğru toplanmasına ise istatistik denir...

Kalın sağlıcakla...

BİZ

Çok olur çiçeğimiz, akasyaya benzeriz
Kazâra meyve verse, beğenmez kurtlu deriz...

Hanifi KARA