Ankebut Şiiri - Rıdvan Kaya 2

ALLAH'ın dışında edindikleri velilerin örneği, bir ev edinen dişi örümceğin örneğine benzer. Gerçek şu ki, evlerin en çürüğü (en az güvenilir olanı) dişi örümceğin evidir, keşke bilselerdi.(Ankebut Sûresi 41. ayet)
Ayette “ankebut” kelimesi ile dişi örümcek kastedilmektedir. Ayetteki “ittehazet” (edinme) fiilinin dişiliğe göre yapılması da bunu gösterir(Arapçada erkek ve dişi çekimleri farklıdır).
Ne yazık ki, çevirmenlerin bir kısmı ayetteki bu ayrıntıya özen göstermemişler, “dişi örümcek” yerine ayeti sadece “örümcek” diye çevirmişlerdir.
Hayvanlar üzerine yapılan araştırmalarda örümcekler ile ilgili çok ilginç saptamalar yapıldı. Öncelikle, örümceklerde evi yapanlar (ağ örenler) genelde dişilerdir; erkekler genç yaşlarda ağ örseler de ilerleyen yaşlarda ağ örme işi tamamen dişilere kalır.
Ayrıca örümcekler üzerine çalışmalar, Kur’ân’da, “evlerin en güvenilmezi” olarak neden özellikle dişi örümceğin evinin gösterildiğini de ortaya koymaktadır. Dişi örümcek, cinsel ilişkiye girdikten sonra kendi erkeğini de yemektedir. Bu yüzden dişi örümceğin evi bırakın başkalarını, kendi erkeği için bile güvenilmezdir.
Canlı türleri genelde evlerini; sıcaktan, soğuktan, düşmanlardan ve her türlü zarardan korunmak için inşa ederler. Oysa örümcek evini; yok etmek, zarar vermek, evine yanlışlıkla uğrayanları yemek için inşa eder. Bu yüzden evlerin en güvenilmezi, örümceğin evidir. Eğer, erkek örümcek cinsel ilişkiden sonra kaçmayı başarabilen ender şanslı erkeklerden değilse, dişisinin evi kendi mezarı olacaktır.
Canlıların çok büyük bir bölümünde erkekler dişilere nazaran daha iri, daha kuvvetlidir. Örümcekler dişilerin erkeklerden daha büyük olduğu azınlıktaki canlı türlerinden biridir. Örneğin örümceklerin “Saatli Karadul (Latrodectus Mactons)” türünde, dişilerin uzunluğu, erkeklerin uzunluğunun dört katına kadar ulaşabilmektedir.
“Dostlar” kelimesinin Arapça karşılığı “evliya”dır. Bu kelime Arapçada “dost” anlamına gelen “veli” kelimesinin çoğuludur. İncelediğimiz ayet bizi Allah’ı unutup da Allah’tan başka dostlar (evliya) edinenlere karşı uyarmaktadır. Allah’tan başka dostlara sığınanlar, örümceğin evine sığınanlar gibi mahvolmaya mahkûmdur. Dişi örümcek kendisine en dostane yaklaşan erkeğini bile hiç acımadan öldürür. İşte, dişi örümceğe benzetilen, Allah dışındaki dostlar, kendilerine sığınanları, kendilerine güvenenleri böyle mahvederler.
Örümceğin evi ufacık bir çarpmayla bozulacak kadar “çürüktür” fakat bu evin yapımında kullanılan iplikler harikadır. Günümüzde kurşungeçirmez yelek yapımında bu iplikler taklit edilmeye çalışılmaktadır. Bu iplikler kendi kalınlığındaki çelik telden daha dayanıklı, daha sağlamdır. Örümcek bu ipliklerini çok çeşitli şekillerde kullanır. Bazı örümceklerin bu iplikleri paraşüt şeklinde kullanıp, 350 km kadar uzağa sürüklenebildiği saptanmıştır.
Ağını atıp avını yakalayan örümcekler olduğu gibi, suların yüzeyinde balık avlayan örümcekler de vardır. Örümceklerin hayatını inceleyenler örümceklerin diğer canlılar gibi yaratılış harikası olduklarına tanık olacaklardır.
İlginçtir ki en sağlam ham maddeden yapılan dişi örümceğin evi, ufacık bir değmeyle bozulacak kadar hassas ve en az güvenilir evdir. Kendi hemcinsine bile ihanetin gerçekleştiği bu ev, büyük bir tutarsızlığın sergisidir.
Yaratıcısı Allah olan insanın, Allah dışında sığınaklar araması, bu sığınaklar her kim olursa olsun, aklen bir tutarsızlıktır. Her şey Allah’ın elindedir, fakat Allah’ın yarattığı kul, Allah’ın dışında dostlar arayıp onlardan yardım ummaktadır! Allah dışındaki dostların (evliyanın, şeyhlerin ), insanların başına getireceği felaket, Ankebut Suresi’nin incelediğimiz ayetinde çok güzel bir benzetmeyle gösterilmiştir. Allah dışı dostlara karşı bizi uyaran bir başka ayet ise şöyledir:
Rabbiniz’den size indirilene uyun. O’ndan başka dostlara(evliyalara) uymayın. Siz ne kadar da az öğüt alıyorsunuz.( A’râf Suresi 3. Ayet)