Anayasası İnsanın Şiiri - Yorumlar

KINIYORUM BU TUR INSANLIK DISI EYLEMLERI

KINIYORUM BU TUR INSANLIK DISI EYLEMLERI

KINIYORUM BU TUR INSANLIK DISI EYLEMLERI



CAN YÜCEL'E YAPILAN ÇİRKİN SALDIRIYA YÖNELİK BASIN AÇIKLAMASI

Can Yücel’e yapılan saldırı hepimize yöneliktir.

Can Yücel’in bizlere bıraktığı insanlık değerlerinden nasiplerini almadıklarını gösteren kişiler saldırdılar O’nun mezarına.

Biz biliyoruz ki vurduğunuz balyozlar Can Yücel’in şiirlerine, çevirilerinedir
O balyoz Can Baba’nın mirası olan Tohum Bankası’na inmiştir. Ve
biliyoruz ki o darbeler hepimizi niyetleyerek vurulmuştur o taşlara. Ama bilmelisiniz ki ne balyoz darbeleri ne de sonsuz karanlığınız yetecektir Can Baba’nın aydınlığını karartmaya.

O düşüncelerini şiire dönüştürerek, umuda evirilmesi için, gerçeğe taraf olmuş,şiirini sınıfsallığa oturtmayı başarmıştır.Her türlü sömürüye, kıyıma, dayatmalara karşı koymuş; mazlumun yanında, zalimin karşısında durmuştur bu coğrafyanın insanlarını resmetmiş, ağıtlarını, acılarını, aşklarını şiire dönüştürmüştür.
Bu bağlamda Can yücel, hayat demektir, hayat sürdüğü müddetçe de, var olacaktır gönlümüzde. İşte bu masumiyet timsali kişinin, mezarını kıran zavallılar bilsin ki; bu toplum Can Yücel ardıllarını yetiştirecek, onun öğretilerini, şiirlerini daha çok okuyacak ve karanlıklara asla geçit vermeyecektir.

Can Baba bizi seyrediyor görmüyor mıusunuz?
Şiiriyle, “Aşk olsun sana çocuk, aşk olsun…” diyor duyuyor musunuz?

Saygılarımızla

TYS (TÜRKİYE YAZARLAR SENDİKASI)

CEMAL SÜREYA DERNEĞİ

KAR DERGİSİ

DİLRUBA NURAY ERENLER

Not: Can Yücel'in ardında bıraktığı sevgiyi, hoşgörüyü yüreğinde hisseden, O'na ve bizlere yapılan bu çirkin saldırıya tepki duyan herkesi bekliyoruz.

Şiir dünyasının; keskin ama sevimli, gerçekçi ama kırılgan ve 'özgürlük'olgusunu özgünlükte sınırlamadan, yaşadığı toplumun tüm katmanlarına en sıcak haliyle sunan usta kalemine merhaba...

Can Yücel'in profiline baktığımızda karşımıza çıkan en belirgin özellikler özetle şöyle tanımlanmaktadır.

Şiirlerinde argo ve müstehcen sözlere çok sık yer veren, bu nedenle zaman zaman dikkatleri üzerine çekip koğuşturmaya uğrayan Can Yücel, ilk şiirlerini 1950 yılında `Yazma` adlı kitapta toplamıştır.

Şair, taşlama ve toplumsal duyarlılığın ağır bastığı şiirlerinde, yalın dili ve buluşları ile dikkati çekti. Can Yücel'in ilham kaynakları ve şiirlerinin konuları; doğa, insanlar, olaylar, kavramlar, heyecanlar, duyumlar ve duygulardır. Şiirlerinin çoğunda sevdiği insanlar vardır.

Son tümceden yola çıkarak usta kalemin bu şiirini incelemek inanıyorum ki
şiirden önce insanın 'yaşam' olgusundaki yerini bir kez daha görmemizde etkili olacaktır.

___Şairimiz usta bir kalemdaşına ithafen yazmış olduğu bu şiire; oldukça etkin kelime kurgusuyla başlar.

Kan yasası bu insanın:
Üzümden şarap yapacaksın

dizeleriyle, bizleri sadece insan'ın doğum arefesine götürmekle kalmaz, beraberinde etrafındaki tüm gerçekliğin somut aynasını çizer. Henüz giriş bölümüyle insan'ı bu denli kucaklaması üç detayı işaret ediyor.

ilki, kalemin 'dost' anlayışına ışık tutmasıdır ki bu şiiri kalemdaşına ithaf etmesi anlamlı bir örnektir. ikincisi, şiir okuyucusuna verdiği ipucudur; 'can yücel' evet şairdir ama önce sokaktaki insandır. üçüncüsü ise
şairliğin, 'sokaktaki insanla düşünce adamı' arasındaki o ince çizgide yüksek algı, mücadele azmi ve şiir sevgisinde saklı olduğunu vurgulamasıdır.


Can yasası bu insanın:
Savaşlara yoksulluklara
Ve binbir belaya karşın
İlle de yaşayacaksın!

___Gelişme bölümüne indiğimizde kalemin, şiir'in en büyük besin kaynaklarından olan 'can' unsurunu kendi adıyla özdeşleştirerek (şairin yaşamsal mücadelesinde gösterdiği direnç ve kararlılığı tanık gösterebiliriz)
gelecek kipine taşıdığını ve bunu yaparken bunca emirvari duruşa rağmen okuyucusuna bariz bir umut aşıladığını görüyoruz.

Yaşam, bir devinimden ibarettir dolayısıyla zaman zaman insan'a acının derin yanlarını tattırırken bir yandan da onu terbiye eder. Bu aşamada şairimize göre 'vazgeçmek' oldukça lüks bir tavırdır. Ona göre, insan denilen varlık yaşamdan da büyüktür üstelik bunu kanıtlama gücüne de sahiptir. Bu noktada ihtiyacı olan tek şey ise hedefe sıkıca tutunmasıdır çünkü yaşam belli kuramlarıyla gelirken diğer taraftan insan'a 'akıl' ve 'düş gücü' farkını taşımış ve keşif ayrıcalığını insan'a bırakmıştır.


Us yasası bu insanın:
Suyu şavka döndürüp
Düşü gerçeğe çevirip
Düşmanı dost kılacaksın!

___Gelişme bölümü olanca kararlılığıyla ilerlemeye devam ediyor ve bizler giderek yaşama karşı çok daha fazla donanımlı hissediyoruz kendimizi.. İzninizle dostlar şu anda aklıma geleni paylaşmak istiyorum. Bu soru göreceli bir biçimde her insanda farklı yanıtlanır. Görmek için bakmak mı gerekir yoksa bakmak için görmek mi?

Fizik bilimine göre önce 'görme' yetisi çalışır dolayısıyla böyle bir ikilemeye düşmek anlamsızdır. Ruh bilimcilere göre de 'bakmak' içgüdüsel bir arzudan kaynaklanmaktadır. Doğal olarak insan tamamiyle 'arzu' güdüsünün itici kuvvetiyle bakar ve bu onu görme aşamasına taşır.

Yeniden şiire dönecek olursak, şairimiz tüm öngörüsünü kullanarak insan'a aslen söylemek istediklerini somut-soyut ikileminde yansıtır. O, görmek mi bakmak mı önceliğinin sorgulamasını çoktan aşmıştır ve aksine bunu düpedüz bir tespit ve çözüm tablosu olarak okuyucusuna sunmaktadır. Şairimize göre, düşmanın dost olmadığı bir hayat çekilmezdir ve aynı bağlamda düş'süz bir gerçek 'gerçek' olmaktan çok uzaktır.

Kısacası insan'a mutlu olma sırrını şu cümleyle ifade ettiğini algılıyorum;

Yaşamı iyisiyle kötüsüyle kabullenmelisin ama bunu yaparken kendi oksijenini çekmekten olabildiğince uzak durmalısın, hoş sen uzak dursan da yaşam, seni yine sana getirecektir çünkü varoluşunun temeli buna dayanır.


Anayasası bu insanın
Emekleyen çocuktan
Uzayda koşana dek
Yürürlükte her zaman

___Final, şiirin ismiyle başlıyor ve usta kalem, 'anayasa' kavramını resmi kayıtlardan çıkarıp hayatın tam ortasına fırlatıyor. Fırlatılmış olandan Kimse yaralanmıyor veya üzülmüyor çünkü kalem, eylemine şiir damgasını vurmayı ihmal etmiyor.

Şiirin tamamına egemen olan yalın dil ve sade üslup, kısa kelime dizimi ve düşündürücü dizeler eşliğinde oldukça akıcı işlenmiştir. Ses unsuru neredeyse son ayardadır.

Ritm başlıbaşına kendini şairle tamamlamıştır. Bütünsellik endişeden oldukça uzak tutulmuştur, evet bariz bir kaygı vardır ama bu kaygı, tamamiyle insan'ın kendini farketmesi yönünde verilen mücadelenin kapısıdır. Bu şiir, okuyucusunu mutlak geliştirir çünkü kaynağını 'gerçeklik'ten almıştır.

Ahenk veya uyum unsuruna pek de ihtiyaç duymuyoruz çünkü şiir, bunu kalemin kararlı duruşuyla özdeşleştirmiş ve dizeler arası tüm hızlı geçişlerine rağmen uyumda yakalamayı başarmıştır.

İnsan doğar, büyür, gelişir ve ölür. Bu süreç, yaşamın en çıplak gerçeğidir. Şairimizin penceresinde görünen ise, insanın doğayla ve onun kuramlarıyla olan beraberliğinde asıl görülmesi ve yakalanması gereken detayın, 'gerçekten yaşamak' tanımıyla ilkeleşmiş halidir.


Şiirin sevimli ve bir o kadar güçlü sesine derin sevgi ve saygılarımla,

aşk ve şarap ikiside acı ve zevk verici değilmi teşekkürler büyük üstad

Can Yücel, söyleyecek fikri olacak şair...
bazen estetik, işte bu şiirdeki gibi; hem sözde hem fikirde güzellik; bazen fikir; öyle bir güzellik ki, kendinde saklı estetik...

Eluard'ı bir kenera koyalım; Sheakspeare okusa, önünde saygıyla eğilirdi.

ahhh işte yine
şarap diyor gönlüm
seni okumak ne güzel.

Şiir budur Can bey, diğer CY etiketli ucuzluklara şiir denilirse bu şahesere ne diyeceğiz. Bnece iyi bişr şair değilsin CY ama sadece bu şiiri yazmış olduğun için bile iyi ki şair olmuşsun diyebilirim.