1.Taşlıcalı Yahya Bey Şiiri - Erdal Ceyhan

Taşlıcalı Yahya Bey’den Bir Gazel

16. yüzyılda, Kanuni Sultan Süleyman zamanında, Osmanlı İmparatorluğu'nda yaşamış divan edebiyatı şairidir. Kanuni’nin devrinde küçük yaşta Arnavutluk’tan devşirilen Küçük Yahya, Yeniçeri olmak üzere, Yeniçeri Ocağı’na yazdırılmasına karşın, genç yaşta yazdığı çok güzel şiirlerle zamanının Devlet adamlarının dikkatini çekmiştir. Kanuni Sultan Süleyman’ın oğlu Mustafa’yı boğdurtmasından sonra yazdığı “Şehzade Mersiyesi” dolayısıyla ünü bütün İmparatorluğu tutmuştur. Sadrazam Rüstem Paşa, Bu Mersiye’den sonra Yahya Bey’i sürgün olarak Bosna’ya göndermiştir.. Kendisi Fuzuli'den sonra en büyük Mesnevi şairi olarak bilinir.

Aşağıdaki, Taşlıcalı Yahya Bey’in “Olsa” redifli “Gazel”i tarafımızdan bugünkü dille yeniden söylenmeye çalışılmıştır.

Varsın dünya evi deli gönlüm gibi viran olsa
Ne cihan olsa, ne can olsa, ne hicran olsa.

Keşke sevdiğimi benim gibi bütün cihan sevse
Sevse de, konuşsak bütün sözümüz canan olsa

Bir demir bulup delip boynuna takmak gibidir
Herkes aşık olurdu eğer o kadar kolay olsa.

Sevgilinin derdiyle yüklenmişim ama mutluyum
Sanki sevinmez mi bir dilenci dünyaya sultan olsa.

(Bugünkü Türkçe ile Erdal Ceyhan)

Taşlıcalı Yahya Efendi’nin özgün “Olsa” redifli Gazel’i:

Gazel - Taşlıcalı Yahya Bey
Dâr-ı dünyâ delü gönlüm gibi vîrân olsa
Ne cihân olsa ne cân olsa ne hicrân olsa
Kâşki sevdüğümi sevse kamu halk-ı cihân
Sözümüz cümle hemân kıssa-i cânân olsa
Bir demür tağı delüp boynına almak gibidür
Her kişi âşık olurdı eger âsân olsa
Şâdmânam gam-ı yâr ile sevinmez bu kadar
Bir gedâ cümle cihân mülkine sultân olsa
Cân atar karşu çıkar izzet eder ey Yahyâ
Hançer-i dilber ile bir çıkışur cân olsa

16. Yüzyıl:(Taşlıcalı Yahya Bey)

Gazel: Gazel divan edebiyatının en yaygın kullanılan nazım biçimidir. Genellikle 5-12 beyitten oluşmuş, ilk beytinin dizeleri birbiriyle, öteki beyitlerin ise birinci dizeleri serbest, ikinci dizeleri ilk beyitle kafiyeli bulunan bir nazım biçimidir. Gazelin beyit sayısı en az 5, en çok 15'le sınırlandırılmakla birlikte buna uymayan Gazeller de görülmüştür. (1)

Genellikle, “Kafiye Biçimi”: A –A; B-A; C- A…. Olarak devam eder. Osmanlı Edebiyatı'nda gazelin en güzel örneklerini Fuzuli, Baki, Şeyhülislam Yahya, Nabi, Nedim, Şeyh Galib vermiştir.
…………………………………….

Kaynak: http://www.msxlabs.org/forum/turk-dili-ve-edebiyati/376267-gazel-nedir.html#ixzz2A9IYNDCC